Seçimlere üç hafta kala uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin kredi notunu “B”den, “B+”ya, not görünümünü de “Durağan”dan, “Pozitif”e yükseltti.

Hükümet yanlıları sevinç içindeler. Fitch bu değerlendirmeyi yaparken, Türkiye’de gerçekten işler iyiye mi gidiyordu? Fitch, enflasyon ve cari açıkta düşüş beklentisinin olumlu olduğu görüşünde. 

Cehaletin verdiği gereksiz sevinç ve böbürlenmeyi bir kenara bırakıp yükselen notun hangi seviyede neyi ifade ettiğine bakalım. Matematikte 10 üzerinden 1 alan öğrencinin, notunu 10 üzerinden 2’ye yükseltmesi gibi bir durumla karşı karşıyayız.  

AKP iktidarı son üç yıllık yönetimiyle, Türkiye’yi Tacikistan, Moğolistan, Angola, Nikaragua, Kenya gibi ülkelerin bulunduğu seviyeye düşürdü. Şimdi not bir tık yukarıda ama bulunduğumuz lig yine hala “Yüksek Spekülatif” ve “Yatırım Yapılamaz Düzey”de.  

Konunun daha iyi anlaşılması için Fitch’in Notları ve bu notların ne anlama geldiğini hatırlayalım.

AAA, AA+,AA, AA- : Bu seviyedeki notlar En yüksek ve yüksek derecede Yatırım Yapılabilir Düzeyde bir ülke olduğunuzu gösteriyor. 

A+,A, A-: Üst orta derecede Yatırım Yapılabilir Düzeyde ülkelere verilen notlar.

BBB+,BBB,BBB-: Alt orta derecede Yatırım Yapılabilir Düzeyde bir ülke olduğunuzu gösteriyor. 

BB+,BB,BB-: Spekülatif ve Yatırım Yapılamaz Düzeyde olduğunuzu gösteriyor. 

B+,B,B-: Yüksek spekülatif ve Yatırım Yapılamaz Düzeyde bir ülke olduğunu gösteriyor. İşte Türkiye bu kategorinin ortasında B notuna sahipti. Şimdi B+ notuna yükseldi. Ama görünüm hala Yüksek Spekülatif, Yatırım Yapılamaz Ülkeler kategorisinde… 

CCC+,CCC,CCC-,CC,C: İflas riski yüksek, iflasasın eşiğinde Yatırım Yapılamaz Düzeyde ülkeler kategorisi.

DD, D: Temerrüt riski olan, batık Yatırım Yapılamaz Düzey. 

Türkiye 1992-1994 yılları arasında BBB notu ile yatırım yapılabilir bir ülke seviyesinde idi. 1994 krizi ile BB seviyesinde yatırım yapılamaz ülke kategorisine düştü. 2002’de şimdiki kredi notumuz B durağan seviyesinde idik. AB ile tam üyelik müzakereleri başlayınca yabancı yatırımlarda ciddi bir sıçrama oldu ama kredi notu yine de yatırım yapılabilir düzey olan BBB seviyelerine ancak 2013 yılında geldi. 2017’den itibaren tekrar Yatırım Yapılamaz Ülke, BB ve B seviyelerine düştük. 

Ülkeyi, yatırım yapılabilir düzey seviyesini gösteren BBB’lerden tek B seviyesine düşüren iktidarın buralarda bir başarı öyküsü araması çok anlamsız. 

AKP iktidarının bütün yıkım politikalarına rağmen Türkiye, sanayisi ile ihracatı ile Avrupa ve Asya arasındaki konumu nedeniyle elbette Tacikistan, Moğolistan, Angola, Nikaragua, Kenya gibi ülkelerle karşılaştırılamazdı. Türkiye’nin kredi notunun bu ülkeler seviyesine düşürülmesi büyük bir utanç kaynağıdır. Türkiye’nin doğrudan yatırım yapılabilir seviyeye gelebilmesi için 6 kademe birden notunun yükselmesi gerekiyor. 

Diğer taraftan Fitch bu notu gerçekten Türkiye’de enflasyonun düşme, cari açığın daralması beklentisi üzerine mi verdi? Belki bunu gerekçe gösterdi. Ama bana göre enflasyonun düşeceğine dair en ufak bir belirti yok. Zaten TÜİK’in de güvenirliliği yok. Özellikle 2024 yılı bütçesine de bakınca, bu yıl enflasyonun düşmesi bir tarafa artacağını rahatlıkla ifade edebilirim. Daha önce de TÜİK enflasyonuna göre değil, ENAG’a göre enflasyonun bu yıl yüzde 140 seviyesinde olacağını öngördüğümü açıklamıştım. Bekleyip göreceğiz. Son iki aydır dış ticaret açığında ihracattaki müthiş artışlardan ziyade ithalattaki azalmadan kaynaklanan bir daralma var. Ama cari açıkta belirgin bir düzelmeyi ben henüz göremiyorum. Dış ticaret açığı yılın ilk iki ayında yüzde 49 seviyesinde daraldı. Bu büyük bir başarı ama kalıcı olup olmadığı konusunda elimizde hiçbir emare yok. 

Benim yorumuma göre bu not, yabancı yatırımcılar ve Türkiye için su mesajı veriyor: Doğrudan yabancı sermaye yatırımları için Türkiye, hala yatırım yapılabilir bir ülke değil. Ama Türkiye’nin yakın bir gelecekte temerrüde düşme riski yok. Yüksek reel faizle borçlanma ve borçlarını geri ödeme kapasitesi var. Sıcak para, uygun faizi bulursa gidebilir.