Yarbay Yukichi Tsumura ya da bilinen adıyla Yarbay Çomora / Çomura, Japon Deniz Kuvvetlerinde görev yapmış bir deniz subayı ve 1012 Türk savaş tutsağını Osmanlı devleti’ne teslim etmekle görevli Heimei-maru gemisinin komutanı.

Heimei-maru Olayı’ndaki Rolü

Rus Çarlığı tarafında 1.Dünya savaşı sırasında esir alınmış ve Sibirya’da bir esir kampında tutulmakta olan askerler ve ailelerinden oluşan 1012 Türk esiri, 1918 yılında Çarlık kuvvetlerine destek vermek amacıyla bölgeyi işgal eden Japon ordusu tarafından ele geçirildi.

1921 yılının Şubat ayında, Osmanlı İmparatorluğunun da isteği üzerine Japon İmparatorluğu bu tutsakları Osmanlı İmparatorluğuna teslim etme kararı aldı.

1921 Şubat ayının sonunda Vladivostok‘dan yola çıkan Heimei-maru gemisi 3 Nisan tarihinde Süveyş kanalını geçerek Akdenize ulaştı. 5 Nisan tarihinde Çanakkale Boğazı’na ulaşmak üzereyken Midilli açıklarında Yunan Krallığı donanması tarafından durduruldu.

Anadolu’da bir savaş vermekte oldukları gerekçesiyle; İstanbul hükümetine iade edilecek dahi olsalar bu tutsak iadesine izin veremeyeceklerini bildiren Yunan donanması gemi komutanı Yarbay Tsumura’dan Türk tutsakların Yunanistana teslim edilmesini istedi.

Yarbay Tsumura birçok kez yinelenen bu istekleri tutsakların Japon İmparatorluğu himayesinde olduğunu söyleyerek her seferinde şiddetle reddetti.

Sonunda gemi Yunan donanması tarafından zorla Pire limanına çekildi ve 6 ay boyunca erzak almasına dahi izin verilmeden limanda bekletildi. Gemide yaşanan insani krizin de etkisiyle araya giren Birleşmiş Milletler’in tutsaklar içindeki kadın ve çocukların serbest bırakılması gerektiğini söylemesi üzerine gemide bulunan 395 kadın ve çocuk Olympos adlı bir Yunan gemisi tarafından İstanbul’a götürüldü.

Bu süreçte Yunanistan ile diplomatik temaslar kuran Japonya, geminin serbest bırakılması isteğini Yunanistan’a kabul ettiremeyince İtilaf devletlerinden İngiltere ve Fransa ile görüştüler ancak bu iki devletteesirlerin serbest bırakılmasını kabul etmediler.

6 ayın sonunda taraflar, arabulucu olarak devreye giren İtalya’nın teklifini kabul ettiler. Yunanistan gemiyi serbest bıraktı, Japonya da anlaşma gereği tutsakları İtalyayateslim etti,İtalyanlar da tutsakları Asinara adasında bir esir kampına yerleştirdi.

Tutsaklar bu adada 7 ay orada tutulduktan sonra İtilaf devletlerine, Osmanlı hükümetinin Esirlerin orduya katılmayacağı teminatını vermesi üzerine Mayıs 1922’de “Ümit” adlı bir Türk gemisi ile İstanbula gönderildi. Bugün Yarbay Yukichi Tsumura adı Beykozda bir cadde de yaşatılıyor.