Çin devlet ajanslarına göre yeni seri Uçak gemileri ABD Uçak gemilerinden daha modern ve isabetli uzak atışlar yapabilecek ve denizlerde ABD üstünlüğüne tam olarak son verecek.

On yıldan fazla süredir Rus destekli araştırma ve geliştirmeden sonra Çin’in Güney Çin Denizi’nde yüzen nükleer reaktörlerden oluşan bir filo inşa ettiği bildiriliyor. Bunlar ticari geliştirme ve petrol arama çalışmalarını destekleyebilirken, Çin ayrıca yüzen reaktörlerin askeri yetenekleriyle övünüyor ve bunun bölgedeki herhangi bir Amerikan kuvvetine karşı kendilerine bir avantaj sağlayacağını iddia ediyor.

2016’da Çin Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi, yüzen nükleer platformlu yapay bir adanın savaş uçağı ve füze sistemleriyle donatılmış “nükleer enerjili bir uçak gemisine eşdeğer” olacağını iddia etti. Devlet destekli kuruluş, “Askeri üstünlükleri, Amerika Birleşik Devletleri’nin uzun mesafeli uçak gemisi filosundan çok daha büyük olacak” diye devam etti.

Bu çok abartılı olabilir, ancak savunma uzmanları Çin’in nükleer yükseltmesinin önemli olduğu konusunda hemfikir.

Stratejik danışmanlık şirketi C/O Futures’tan Robert Bunker, Ph.D., “Küçük bir yapay adada sonsuz bir güç kaynağına sahip olmak Çin ordusuna önemli bir avantaj sağlıyor” diyor. Yüzen reaktörler, ABD ve diğer ülkeler için birçok yönden yeni ve açık bir tehdit oluşturuyor. Yüzen bir reaktör yalnızca uzun süreli askeri operasyonların potansiyelini artırmakla kalmıyor, aynı zamanda olası herhangi bir ABD yanıtını da zorlaştırıyor.

GÜNEY ÇİN DENİZİ, Çin, Vietnam, Malezya, Filipinler, Tayvan ve Endonezya’nın rekabet eden iddialarıyla tartışmalı bir bölgedir. Çin Halk Cumhuriyeti sadece pastadan küçük bir pay istemiyor; 2009’da Güney Çin Denizi’nin yüzde 90’ını talep etti ve bugün hala bu iddiayı sürdürüyor. Uluslararası görüşmeler çatışmayı çözmekte başarısız oldu ve son yıllarda Çin iddialarını desteklemek için askeri kaslarını esnetiyor.

Çin, ada inşasına 2014’te mevcut adaları genişletmek ve yeni, yapay adalar yaratmak için deniz tabanından kum toplayan dev bir tarama filosuyla başladı. Çin başlangıçta yeni arazinin yalnızca sivil kullanım için olacağını iddia etti, sonra bu vaatlerden geri adım attı ve araziyi radarlar ve füzelerle askeri üslere dönüştürdü. 2022’ye gelindiğinde, adaların bazılarında uçak pistleri, hangarlar, yakıt depoları ve askeri uçak operasyonları için diğer altyapılar vardı.

Çin, adaları diğer uluslara karşı giderek daha cesur eylemleri desteklemek için kullanıyor; gerçek bir çatışmadan başka her şey. Özellikle Çin uçakları, ABD, Avustralya ve diğer güçlerin askeri uçuşlarına tehlikeli bir şekilde yakın uçuyor. Washington, D.C. merkezli Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nde Güney Çin Denizi uzmanı olan Gregory Poling, olayların hacminin bunun kasıtlı bir strateji olduğunu gösterdiğini söylüyor.

Poling, “Pentagon, Biden-Xi toplantısına [Kasım 2023’te] kadar Çin tarafından rekor sayıda güvenli olmayan uçak müdahalesi bildiriyordu; her iki buçuk günde bir. Bunlar yeniden başlarsa, ‘kazara’ bir çarpışma olasılığı giderek artıyor” diyor.

Çin, denizde Filipinli balıkçı teknelerini su topları, lazerler ve bazen çarpışmalarla sonuçlanan tehlikeli manevralarla taciz ediyor. Poling, bu olaylardan birinin ölümle sonuçlanmasının ve ardından daha fazla tırmanışa yol açmasının sadece zaman meselesi olduğunu söylüyor. Ve bu, Çin’in tam da aradığı türden bir eylem bahanesi olabilir.

Aynı zamanda Çin, çatışmaya yeni bir atom enerjisi faktörü de getiriyor.

YÜZEN BİR NÜKLEER REAKTÖR, şebekeye bağlanamayan uzak adalar gibi uzak noktalara bol miktarda güç sağlıyor.

Imperial College London’daki Nükleer Araştırma Grubu başkanı Dr. Michael Bluck, “Çoğunlukla denizaltılar olmak üzere, uçak gemileri ve diğer gemiler de dahil olmak üzere deniz nükleer reaktörlerinin uzun bir geçmişi var,” diyor. “Ancak daha önce sadece Ruslar bir mavnaya bir tane koymuştu.”

Şimdiye kadar.

Çin iki prototip üretiyor: 60 megavatlık ACPR50S ve 125 megavatlık ACP100S. Her reaktör kendi 400 fit uzunluğundaki mavnasında duruyor ve ihtiyaç duyulan her yere çekilebiliyor. Bunlar, daha önceki reaktörlerin aksine, soğutma başarısız olursa felaket bir erimeye maruz kalmayacak modern bir tasarım olan pasif soğutma sistemine sahip basınçlı su reaktörleridir.

Daha önceki tasarımların aksine, sıcaklık arttıkça basınçlı su reaktöründe çıkış düşer; bu, kontrolden çıkan aşırı ısınmayı önler. Güç kaybolsa bile çalışan pasif soğutma, sistem çöktüğünde reaktör çekirdeğinden ısıyı uzaklaştırır ve ciddi kazaların olasılığını daha da azaltır. Diğer ülkeler de minyatür nükleer reaktörler için bu teknolojiye bakıyor ve bir gün bunları yüzen platformlara da koyabilirler.Çin iki prototip üretiyor: 60 megavatlık ACPR50S ve 125 megavatlık ACP100S. Her reaktör kendi 400 fit uzunluğundaki mavnasında duruyor ve ihtiyaç duyulan her yere çekilebiliyor. Bunlar, daha önceki reaktörlerin aksine, soğutma başarısız olursa felaket bir erimeye maruz kalmayacak modern bir tasarım olan pasif soğutma sistemine sahip basınçlı su reaktörleridir.

Daha önceki tasarımların aksine, sıcaklık arttıkça basınçlı su reaktöründe çıkış düşer; bu, kontrolden çıkan aşırı ısınmayı önler. Güç kaybolsa bile çalışan pasif soğutma, sistem çöktüğünde reaktör çekirdeğinden ısıyı uzaklaştırır ve ciddi kazaların olasılığını daha da azaltır. Diğer ülkeler de minyatür nükleer reaktörler için bu teknolojiye bakıyor ve bir gün bunları yüzen platformlara da koyabilirler.