Kamboçya-ABD ortak araştırma projesi olan Mekong harikası adlı araştırma gurubunca Pazartesi günü yapılan açıklamaya göre, 13 Haziran’da yakalanan vatoz, burnundan kuyruğa yaklaşık 4 metre ve 300 kilogramın biraz altındaydı. Daha önceki rekor 2005 yılında Tayland’da keşfedilen 293 kilogramlık Mekong devi yayın balığı idi. Yakın zamanda yakalanan vatoz, kuzeydoğu Kamboçya’daki Stung Treng’in güneyinde yerel bir balıkçı tarafından yakalandı. Bu balıkçı, Mekong Harikaları projesinden yakındaki bir bilim adamları ekibine haber verdi. Bilim adamları, gece yarısından sonra haberle birlikte birkaç saat içinde geldiler ve gördükleri karşısında hayrete düştüler.

Mekong harikası gurubu lideri Reno’daki Nevada Üniversitesinden Zeb Hogan ” Evet, özellikle tatlı sudan gelen bu büyüklükte bir balık gördüğünüzde anlamak zor. Bu yüzden, tüm ekibimizin şaşkına döndüğünü düşünüyorum.”

‘Umut işareti’
Üniversite, Kamboçya Balıkçılık İdaresi ve ABD hükümetinin uluslararası kalkınma ajansı USAID ile ortaklık yapıyor. Tatlı su balıkları, mavi yüzgeçli orkinos ve marlin gibi dev deniz türlerinin aksine ya da büyük beyaz mersin balığı gibi tatlı ve tuzlu su arasında göç eden balıkların aksine, tüm yaşamlarını tatlı suda geçirenler olarak tanımlanır.

Vatozun yakalanması sadece yeni bir rekor kırmakla ilgili olmadığını söyledi.

Dr Hogan, su yolunun birçok çevresel zorlukla karşı karşıya olduğuna dikkat çekerek, “Balıkların hala bu kadar büyüyebilmesi Mekong Nehri için umut verici bir işaret” dedi.

Mekong Nehri Çin, Myanmar, Laos, Tayland, Kamboçya ve Vietnam’dan geçiyor.

Birkaç dev tatlı su balığı türüne ev sahipliği yapıyor ancak çevresel baskılar artıyor. Bilim adamları, özellikle, son yıllarda büyük bir baraj inşa programının yumurtlama alanlarını ciddi şekilde bozabileceğinden korkuyorlar.

Dr Hogan, “Küresel olarak büyük balıklar tehlikede. Değeri yüksek türler. Olgunlaşmaları uzun zaman alıyor. Bu nedenle, olgunlaşmadan önce avlanırlarsa üreme şansları yok” dedi. .

Bu büyük balıkların çoğu göçmen, bu yüzden hayatta kalmak için geniş alanlara ihtiyaçları var. Barajlardan habitat parçalanması ve genel olarak aşırı avlanmadan etkileniyorlar.

Yani dünya çapında dev tatlı su balıklarının yaklaşık yüzde 70’i ve aynı zamanda tüm Mekong nehri balık türleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıyalar.

Ekip, balığı salmadan önce kuyruğuna yakın bir izleme cihazı yerleştirdi.

Bu cihaz, gelecek yıl için izleme bilgileri göndererek Kamboçya’daki dev vatoz davranışı hakkında benzeri görülmemiş veriler sağlayacak.

Dr Hogan, “Dev vatoz çok az anlaşılmış bir balıktır. Adı, hatta bilimsel adı bile son 20 yılda birkaç kez değişti.” Dedi. “Güneydoğu Asya’da bulunur, ancak bu konuda neredeyse hiçbir bilgimiz yok. “Kaç yıl yaşayabildiğini bilmiyoruz. Ekolojisini, göç kalıplarını bilmiyoruz.”

Araştırmacılar, son iki ay içinde aynı bölgede rapor edilen dördüncü dev vatoz olduğunu ve hepsinin dişi olduğunu söyledi. Bunun türler için bir yumurtlama noktası olabileceğini düşünüyorlar. Yerel sakinler, yuvarlak şekli ve 14 Haziran’da serbest bırakıldığında ay ufukta olduğu için vatozlara “Boramy” – yani “dolunay” lakabını taktı.

Balığı yakalayan kişiye ,, Araştırma ekibince balığın tekrar nehre salınmasından dolayı balığın piyasa fiyatı olan 860 dolar ödeme yapıldı.