TMMOB İzmir şubesinin Nisan 2021 ‘deki açıklaması
Aliağa’ da sökümü yapılacak olan zehirli gemi ile ilgili olarak TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu tarafından 9 Nisan 2021 tarihinde bir basın açıklaması gerçekleştirildi .
İzmir Mimarlık Merkezi’nde gerçekleştirilen basın açıklaması kapsamında TMMOB İKK sekreteri Aykut AKDEMİR tarafından sürece dair bilgi verilerek TMMOB İzmir Barosu ve Tabipler Odası ile birlikte sürecin takipçisi olduğumuzu vurgulayarak, Çevre Müh. Odası Gemi Müh. Odası ve Kimya Mühendisleri Odası tarafından oluşturulan çalışma grubu ve raporla ilgili değerlendirmeleri paylaştı. Basın açıklamasını TMMOB İl Koordinasyon Kurulu adına Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı E. Helil INAY KINAY tarafından paylaşıldı.
Yapımına 1957 yılında başlanarak, 1960 yılında tamamlanan, 1963-2000 yılları arasında Fransız Donanmasında sonra Brezilya Donanmasında kullanıldıktan sonra hurdaya ayrılan Uçak gemisi NAe Sao Paulo’nun SÖK Denizcilik tarafından açık arttırma yolu ile satın alınarak Aliağa’ya söküm için getirileceğine dair haberler basında ve sosyal medyada paylaşılmıştır.
Aliağa Bölgesinde yaşanan çevre ve halk sağlığına yönelik olumsuzluklar TMMOB İl Koordinasyon Kurulu tarafından da yıllardır dile getirilmektedir. Ülkemizde İzmir ili Aliağa ilçesinde Nemrut körfezinde yaklaşık 380 000 m2 arazi üzerinde 22 adet gemi söküm tesisinde yılda yaklaşık 900 000 ton hurda gemi sökülmekte, parçalanarak özellikte demir-çelik sektörü için hammadde girdisi sağlanmakla birlikte, gemi sökümünün yarattığı çevre kirliliği ve işçi sağlığına yönelik oluşturduğu riskler bölge için ciddi bir sorun olmaya devam etmektedir. Gerçekleştirilen uygulamalar ile ilgili olarak karşımıza çıkan tablo ve yaşanan örnekler de kaygılarımızı ve haklılığımızı arttırmaktadır.
Hurda gemi söküm işlemleri, çevre ve insan sağlığı açısından kirletici unsurlar taşıması nedeniyle, kontrol altında bulundurulması ve çevre açısından gerekli önlemlerin alındığı bölgelerde yapılması gereken çevresel riski yüksek faaliyetlerdir. Genellikle 20 yaş ve üzeri gemilerin yapımında izolasyon maddesi olarak kullanılan asbestin sökülmesi, geçici ve nihai depolanması, hurda gemilerde faaliyet türlerine göre farklı türde atıkların, ağır metallerin, madensel yağların, Poliaromatik Hidrokarbonların (PAH), Poliklorlü Bifenillerin (PCB), tehlikeli atıkların önemli ölçüde çevre kirliliği oluşturma riski bulunmaktadır. Çevresel riski yüksek olan ve gerçekleştirilmesi halinde gerekli özel önlemlerin alınması ve uygulanması maliyetleri de yüksek olan gemi söküm sektörü Avrupa ülkelerinde tercih edilmemekte, Türkiye’nin lider olarak yer aldığı Gemi Söküm Sektörünün yapıldığı diğer ülkelerin Pakistan, Hindistan ve Bangladeş gibi ülkeler olması bu liderliği sorgulatmaktadır.
Tehlikeli atıkların sınır ötesi taşınması ve bertarafı ile ilgili 1992’de imzalanan ULUSLARASI BASEL SÖZLEŞMESI ve 31 Mart 2017 tarihinde ise Gemilerin Güvenli ve Çevreye Duyarlı Geri Dönüşümü hakkında HONG KONG ULUSLARASI sözleşmesi TBMM tarafından onaylanmıştır.
Sözleşmenin amacı, insan sağlığına, güvenliğine ve çevreye karşı bir risk oluşturmayacak şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak amacıyla gemiler ve gemi Söküm tesisleri için standartları belirlemektir.